197 Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları Hesabı, Kasa, Menkul Kıymetler, Stoklar, Demirbaş eşyaların sayımları sonucu ortaya çıkan noksanlıkların, noksanlık nedenleri belli olana kadar izlendiği hesaptır.

 

197 Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları Hesabı İşleyişi : Hesap, sayım sonucunda noksan çıkan ve araştırılmasına karar verilen varlıkların tutar üzerinden Borçlanır. Sayım sonucu, Noksanlığın Nedeni ilgili hesabın, Noksanlığın nedeni bulunmaz da sorumludan tahsiline karar verilirse, Kasa hesabının yada Personel Alacaklar Hesabının, Noksanlığın nedeni bulunamaz da zarar yazılması kararlaştırışırsa, 689 Diğer Olağan Gider ve Zararlar hesabının borçlandırılması karşılığında bu hesap alacaklandırılarak kapatılır.

 

 

BORÇ	197SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLIKLARI HESABI				ALACAK
ARTIŞLAR ( + )			AZALIŞLAR ( – )
BORÇ BAKİYE			ALACAK BAKİYE

 

 

 

197 SAYIM TESELLÜM NOKSANLIKLARI HESABI ÖRNEKLERİ

 

 

Sayım ve Tesellüm Noksanlari Örnek 1 : Kafkasya Limited Şirketi Kasa Sayımı Sonucunda Kasada 300 TL eksik Olduğu Anlaşılmıştır ve ilgili muhasebe kaydı yapılmıştır.

 

 

 

	AÇIKLAMA	TUTAR
		BORÇ	ALACAK
1	197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI HESABI  197.01 Kasa Sayım Noksanlıkları     100KASA HESABI      100.01 TL Kasa             Kasa Noksanlığının Kaydı	300	300
	TOPLAM	300	300

 

 

Noksanlığın Neden bulunduğunda, noksanlığın nedeninin bulunması için geçici olarak açılan bu 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları hesap kapatılır ve tutar ilgili hesaba devredilir.

Bu noksanlığın sebebi araştırılmalıdır. Bulunan sebebe göre de, Unutulan ilgili yevmiye kaydı yapılmalıdır. Kasa hesabının alacaklanmasına konu olabilecek bu olaylardan herhangi biri, kasadan çıkışı yapılan fakat kaydının unutulduğu 300 TL'lık paranın kaynağını oluşturacak muhasebe işlemi olabilir.

 

 

Noksanlığın Kaynağını oluşturabilecek muhasebe işlemlerinden başka, Aşağıdaki nedenlerdende kaynaklanabilir.

 

 

1) Yapılan tahsilattan daha fazla bir paranın kayıtlara geçirilmesi

2) Yapılan ödemeden daha az bir parasal tutarın kayıtlara geçirilmesi

3) Kasadaki paranın çalışanlar tarafından çalınmış veya zimmete geçirilmesi

yukarıda Verilen 1 Nolu yevmiye maddesinden sonra ortaya çıkan sebebe göre ilgili yevmiye kayıtları verilmiştir.

 

 

A) Sebebin bozuk para sıkıntısından ( Örnek: Küsürat Farkı ) işletmenin faaliyetinden kaynaklanan önemsiz bir tutar olduğu anlaşılmıştır.

 

 

 

	AÇIKLAMA	TUTAR
		BORÇ	ALACAK
2	659 DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR HESABI  659.01 Kasa Sayım Noksanlığı     197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLIKLARI                         197.01 Kasa Sayım Noksanlığı             Kasa Sayım Noksanlığının Kapanması	300	300
	TOPLAM	300	300

 

 

Bu kayıt ile geçici olarak açılan Aktif karakterli sayım ve tesellüm noksanları hesabı alacaklandırılarak kapatılmıştır. Noksanlığa neden olan tutar aktif karakterli 659 Diğer olağan gider ve zararlar hesabı'na kaydedilmiştir. Vergi usul Kanununda belirtilen normal ölçülerde kabul edilebilecek bir tutarın gider hesaplarına yazılması vergi uygulamaları açısından herhangi bir sakıncası yoktur. Sayım noksanlığının nedeninin kesinlikle bulunamayacak olması durumunda ise tutar, Kanunen Kabul Edilmeyen gider olarak 689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar hesabına yazılır.

 

 

B) Farkın Kayıtlara geçmeyen ve Nakit Ödeme ile gerçekleşmiş olan bir satış iadesi işleminden Kaynaklandığı anlaşılmıştır.

 

 

Yapılan satış iadesi tutarının içinde %18 KDV olduğundan 300 TL kasa sayım noksanlığı tutarını 1.18'e bölmemiz gerekir. Bölme İşlemi sonucu bulunan 254,20 TL tutar satılan malların iade edilen bölümünün bedeline ait olduğundan, bir gider hesabı olan 610 Satıştan İadeler Hesabına yazılırken diğer 45,80 TL'lık tutar ise, aktif karakterli 191 İndirilecek KDV hesabının borcuna yazılacaktır.

 

 

	AÇIKLAMA	TUTAR
		BORÇ	ALACAK
2	610 SATIŞTAN İADELER HESABI  191 İNDİRİLECEK KDV HESABI     197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLIKLARI                         197.01 Kasa Sayım Noksanlığı             Kasa Sayım Noksanlığının Kapanması	254,20  45,80	300
	TOPLAM	300	300

 

 

Yapılan bu kayıt ile 1 Nolu yevmiye kaydında açılmış bulunan geçici aktif karakterli 197 sayım ve tesellüm noksanları hesabı  da, noksanlığın nedeni bulunduğu için alacaklandırılarak kapatılır.

 

 

C) Farkın, Kafkasya Limited Şirketi isimli satıcıya yapılan 11.300 TL ödemenin kayıtlara 11.000 TL olarak geçmesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır.

 

 

 

	AÇIKLAMA	TUTAR
		BORÇ	ALACAK
2	320 SATICILAR HESABI  320.01 Kafkasya Limited Şirketi     197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLIKLARI                         197.01 Kasa Sayım Noksanlığı             Kasa Sayım Noksanlığının Kapanması	300	300
	TOPLAM	300	300

 

 

Belgeye göre yapılan doğru ödemeye rağmen kayıtlara yanlış yazılan tutarın düzeltilmesi için pasif karakterli 320 Satıcılar Hesabı yazılan eksik tutar kadar borçlandırılarak azaltılır. 1 Nolu yevmiye kaydında açılmış bulunan geçici aktif karakterli 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı da Alacaklandırılarak Kapatılır.

 

 

D) Farkın, İşletmede Çalışan Kasa sorumlusunun İhmalinden Kaynaklandığı anlaşılmıştır.

 

 

 

	AÇIKLAMA	TUTAR
		BORÇ	ALACAK
2	135 PERSONELDEN ALACAKLAR HESABI       197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLIKLARI                         197.01 Kasa Sayım Noksanlığı             Kasa Sayım Noksanlığının Kapanması	300	300
	TOPLAM	300	300

 

 

Kasa sorumlusu kişiden kaynaklanan Noksanlık sonucu, işletmenin personelinden alacaklarının izlendiği ve aktif karakterli bir hesap olan Personelden Alacakları hesabının borcuna bu tutar yazılır. Kasadan sorumlu olan kişiye aylık ücretinin ödeneceği zaman bu hesap alacaklandırılarak tutar, kişinin net aylığından mahsup edilir.

Hırsızlık ve suistimal neticesinde Çalınan paralarla ilgili bir davanın açılması durumunda ise, Mahkemenin kesin kararına kadar olaya konu olan paranın personelden alacaklar hesabında takip edilmesi daha doğrudur. Kesinleşen mahkeme kararından sonra Şüpheli alacaklara kaydetme yolu ile gider yazılması vergi ihtilafı doğurmaması açısından faydalıdır.

Şüpheli alacaklara kaydetme yolu ile karşılık ayrılması olayının sadece yevmiye kayıtları aşağıda verilmiştir. Bu kayıtların İncelenmesin de Ticari Alacaklar Konusunda ele alınacaktır.

 

 

	AÇIKLAMA	TUTAR
		BORÇ	ALACAK
1	128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR HESABI       135 PERSONELDEN ALACAKLAR HESABI                                      Kasa noksanlığının Şüpheli Ticari Alacaklara alınması	300	300
	TOPLAM	300	300

 

 

 

	AÇIKLAMA	TUTAR
		BORÇ	ALACAK
2	654 KARŞILIK GİDERLERİ HESABI       128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI HESABI                             Karşılık Ayrılması	300	300
	TOPLAM	300	300