Defterlerdeki Kayıt Hataları ve Bunların Düzeltilme Yolları

Defterlerdeki Kayıt Hataları ve Bunların Düzeltilme YollarıDefterlerdeki Kayıt Hataları ve Bunların Düzeltilme Yolları, Vergi Usul Kanunu Yevmiye defteri ile diğer defterler arasındaki kayıt hatalarının düzeltilmesi için farklı esaslar getirmiştir. Örneğin, yevmiye defterindeki kayıt hatalarının düzeltilmesini belirli muhasebe kurallarıyla yapılacağını belirtmesine rağmen, bu defter dışında kalan defterlerdeki hataların üzeri çizilip, üst veya yan tarafına doğrusunun yazılarak düzeltileceğini belirtmiştir.

 

Hata : İstemeyerek ve bilmeyerek yapılan kusur, yanılma ve yanılgıdır.

 

Hile : Belli bir amacın sağlanması için işletmenin mali tablo ve kayıtlarında kasıtlı olarak yapılan düzensizliktir.

 

Yevmiye defterindeki kayıt hataları çeşitli sebeplerden kaynaklanmaktadır.

 

1. Dikkatsizlik

2. Bilgisizlik

3. Unutkanlık

4. Muhasebe kurallarına uymamaktadır, Bu hatalar tespit edildiği an düzeltilmelidir.

 

Yevmiye Defterinde Olabilen Hatalar ve Bunların Düzeltilme Yolları

 

Yevmiye defterindeki kayıt hataları, tutarlardaki hatalar, hesap adlarındaki hatalar, karşılık hatalar ve diğer hatalar olmak üzere dört gruba ayırmak mümkündür.

Yevmiye defterindeki kayıt hatalarında düzeltilmesinde iki yaklaşım söz Konusur. Birinci Yaklaşımda, Önce ters kayıt yapılır ve yanlış yazılan yevmiye maddesi iptal edilir, daha sonra da doğru kayıt yapılır. İkinci Yaklaşımda ise, tek düzeltme maddesiyle hem yanlış olan yevmiye maddesi iptal edilir, hemde doğru kaydın muhasebe kaydı yapılır.

 

Hesap Adlarındaki Hatalar : Hesap adlarındaki hatalar, çeşitli şekillerde olabilirler. Bunlar, yanlız borçlu hesap adında hata, yanlız alacaklı hesap adında hata, yardımcı hesap adındaki hata ve bir hesabın yazılmamış olmasıdır.

 

Yanlız Borçlu Hesap Adındaki Hatalar : Bu tür hatalar düzeltilirken, genellikle yanlış yazılan madde ikinci bir madde ile iptal edilir ve sonra da doğrusu yazılır. Bazen de her iki tarafı iptal etmeye gerek yoktur. Düzeltme maddesi ile yanlış yazılan borçlu hesap alacaklandırılarak düzeltilir.

 

Örnek : Kafkasya Limited Şirketi, satıcı Ufuk Limited Şirketi'ne olan borcuna karşılık 10.000 TL itibari değerli vadeli bir Alacak Senedini ciro ettiği halde, kaydını yanlışlıkla aşağıdaki gibi yapmıştır.

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

63

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 120 ALICILAR HESABI

 

 

 

                        121 ALACAK SENETLERİ HESABI

                      121.01 Cüzdandaki Alacak Senetleri              

 

 Cüzdandaki Alacak Senedinin Ciro Edilmesi Kaydı

 

10.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.000

 

 

 

TOPLAM

10.000

10.000

 

 

 

Bu Maddenin Doğru Muhasebe Kaydı :

 

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

63

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 320 SATICILAR HESABI

 

 

 

                        121 ALACAK SENETLERİ HESABI

                      121.01 Cüzdandaki Alacak Senetleri              

 

 Cüzdandaki Alacak Senedinin Ciro Edilmesi Kaydı

 

10.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.000

 

 

 

TOPLAM

10.000

10.000

 

 

Burada maddenin sadece borç tarafı hatalıdır, Alacak tarafında hata yoktur. Bu bakımdan maddenin her iki tarafını iptal etmeye gerek yoktur. Düzeltme maddesi ile yanlışlıkla yazılan 120 Alıcılar Hesabı 10.000 TL Alacaklandırılarak düzeltilir. Buna karşılık 320 Satıcılar Hesabı da Borçlandırılır.

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

77

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 320 SATICILAR HESABI

 

 

 

 120 ALICILAR HESABI

         

 

 ( 1 ) Yevmiye Maddesinin Düzeltme Kaydı

 

10.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.000

 

 

 

TOPLAM

10.000

10.000

 

 

 

Bu suretle ( 1 ) Numaralı yevmiye maddesinde yanlışlıkla borçlandırılmış olan 120 Alıcılar Hesabı yapılan kayıtla iptal edildiği gibi 320 Satıcılar Hesabı  da Borçlandırılarak yanlışlık düzeltilmiş olur. Yapılan kayıtlardan sonra 120 Alıcılar Hesabının durumu aşağıdaki gibi olacaktır.

 

 

BORÇ

120 ALICILAR HESABI

ALACAK

 

 

10.000

 ( 63 ) Nolu Yevmiye Kaydından Gelen

 

 

 

 

10.000

( 77 ) Yevmiye Kaydından Gelen

 

 

BORÇ BAKİYE

ALACAK BAKİYE

 

 

Hesabın hem borcuna ve hem de Alacağına aynı tutarın yazılması ile denklik sağlanmış, Alacak kaydı Borç kaydını sildiğinden hesabın bozulmuş olan dengesi, düzeltici madde ile önceki haline getirilmiş olmaktadır.

 

 

Yanlız Alacaklı Hesap Adında Hatalar :

 

 

Örnek : Kafkasya Limited Şirketi, satıcı Ufuk Limited Şirketi'ne olan borcuna karşılık 10.000 TL itibari değerli vadeli bir Alacak Senedini ciro ettiği halde, kaydını yanlışlıkla aşağıdaki gibi yapmıştır.

 

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

68

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 320 SATICILAR HESABI

 

 

 

                        321 BORÇ SENETLERİ HESABI

                                      

 

 Cüzdandaki Alacak Senedinin Ciro Edilmesi Kaydı

 

10.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.000

 

 

 

TOPLAM

10.000

10.000

 

 

 

Bu Maddenin Doğru Muhasebe Kaydı :

 

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

68

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 320 SATICILAR HESABI

 

 

 

                        121 ALACAK SENETLERİ HESABI

                        121.01 Cüzdandaki Alacak Senetleri              

 

 Cüzdandaki Alacak Senedinin Ciro Edilmesi Kaydı

 

10.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.000

 

 

 

TOPLAM

10.000

10.000

 

 

Burada Maddenin sadece Alacak tarafı hatalıdır, Borç tarafında hata yoktur. Bu bakımdan maddenin her iki tarafını iptal etmeye gerek yoktur. Düzeltme maddesi ile, yanlışlıkla yazılan 321 Borç Senetleri Hesabı 10.000 TL Borçlandırılarak düzeltilir.  Buna karşılık 121 Alacak Senetleri Hesabı da Alacaklandırılır.

 

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

79

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 321 BORÇ SENETLERİ HESABI

 

 

 

                        121 ALACAK SENETLERİ HESABI

                        121.01 Cüzdandaki Alacak Senetleri              

 

 Cüzdandaki Alacak Senedinin Ciro Edilmesi Kaydı

 

10.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.000

 

 

 

TOPLAM

10.000

10.000

 

 

Bu suretle 1 Nolu yevmiye maddesin de yanlışlıkla Alacaklandırılan 321 Borç Senetleri Hesabı yapılan kayıtla iptal edildiği gibi 121 Alacak Senetleri Hesabı da Alacaklandırılarak yanlışlık düzeltilmiş olur. Yapılan kayıtlardan sonra 321 Borç Senetleri Hesabının son durumu aşağıdaki gibi olacaktır.

 

 

BORÇ

321 BORÇ SENETLERİ HESABI

ALACAK

 

 

10.000

 ( 79 ) Nolu Yevmiye Kaydından Gelen

 

 

 

 

10.000

( 68 ) Yevmiye Kaydından Gelen

 

 

BORÇ BAKİYE

ALACAK BAKİYE

 

 

Hesabın hem Borcuna ve Hem de Alacağına aynı miktarın yazılması ile denklik sağlanmış, Borç kaydı Alacak kaydını sildiğinden, düzeltici madde ile önceki haline getirilmiş olmaktadır.

 

Hem Borçlu ve Hem de Alacaklı Adında Hata : Bu durum, genellikle ters yapılan maddelerde söz konusudur. Ancak, bu tür hatalar ilgisiz hesaplara kaydetme durumunda da söz konusu olabilirler.

 

Örnek : Kafkasya Limited Şirketi, mevcut Alacak senetlerinden 5.000 TL itibari değerli vadeli Alacak Senedini tahsil ettiği halde, kaydını yanlışlıkla aşağıdaki gibi yapmıştır.

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

24

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 120 ALICILAR HESABI

 

 

 

                        321 BORÇ SENETLERİ HESABI

                                      

 

 Alacak Senedinin Tahsil Edilmesi Kaydı

 

5.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5.000

 

 

 

TOPLAM

5.000

5.000

 

 

 

Bu Maddenin Doğru Muhasebe Kaydı :

 

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

24

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 100 KASA HESABI

 

 

 

                        121 ALACAK SENETLERİ HESABI

                      121.01 Cüzdandaki Alacak Senetleri              

 

 Alacak Senedinin Tahsil Edilmesi Kaydı

 

5.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5.000

 

 

 

TOPLAM

5.000

5.000

 

 

İşlem bir tahsil olduğu halde yanlışlıkla alıcıya borç senedi verme şeklinde gösterilmiş ve 121 Alacak Senetleri Hesabının Alacaklandırılması gerekirken 321 Borç Senetleri Hesabı Alacaklandırılmış, buna karşılık 120 Alıcılar Hesabı gereksiz yere Borçlandırılmıştır. Hatanın düzeltilmesi için önce yanlış maddeyi ortadan kaldırmak gerekir. Bu amaçla ters madde yazarak 24 Numaralı Yevmiye maddesi iptal edilir.

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

29

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 321 BORÇ SENETLERİ HESABI

 

 

 

                        120 ALICILAR HESABI

                         

 

 24 Numaralı Maddesinin İptali Kaydı

 

5.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5.000

 

 

 

TOPLAM

5.000

5.000

 

 

Daha sonra örnekte gösterilen doğru maddenin yazılması suretiyle hata düzeltilmiş sayılır.

 

Bu tür maddelerde yani Borçlu hesap ile Alacaklı hesabın yer değiştirdiği maddelerde düzeltme, iptal maddesinin iki katı alınarak da yapılır. Böylece, hem hata düzeltilir, hem de doğru kayıt tek bir madde ile yapılmış olur. Bu şekilde düzeltmelerin sakıncaları, kontrolü zorlaştırması ve açık olmamasıdır. Faydası ise kısa olmasıdır.

 

 

Örnek : Kafkasya Limited Şirketi, alıcısı Ufuk Limited Şirketinden olan 10.000 TL'lık senetsiz alacağını tahsil ettiği halde, kaydını yanlışlıkla aşağıdaki gibi yapmıştır.

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

37

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 120 ALICILAR HESABI

 

 

 

                        100 KASA HESABI

                                      

 

 Alacağın Tahsil Edilmesi Kaydı

 

10.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.000

 

 

 

TOPLAM

10.000

10.000

 

 

 

Bu Maddenin Doğru Muhasebe Kaydı :

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

37

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 100 KASA HESABI

 

 

 

                        120 ALICILAR HESABI

                                      

 

 Alacağın Tahsil Edilmesi Kaydı

 

10.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.000

 

 

 

TOPLAM

10.000

10.000

 

 

Yanlışlıkla Alacaklandırılan 100 Kasa Hesabını düzeltmek için iki madde ile Borçlandırma yerine, tutarını iki kat alarak bir madde ile düzeltmek mümkündür.

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

42

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 100 KASA HESABI

 

 

 

                        120 ALICILAR HESABI

                                      

 

 37 Numaralı Maddenin Düzeltilmesi Kaydı

 

20.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

20.000

 

 

 

TOPLAM

20.000

20.000

 

 

Defteri kebir hesapları incelendiğinde, aslında 100 Kasa Hesabının borcunda 10.000 TL ve 120 Alıcılar Hesabının Alacağında da 10.000 TL görünmelidir. 42 Numaralı Maddesinde hesaplara işlendikten sonra aynı sonuç elde edilecektir.

 

 

BORÇ

100 KASA HESABI

ALACAK

 

 

20.000

 ( 42 ) Nolu Yevmiye Kaydından Gelen

 

 

 

 

10.000

( 37 ) Yevmiye Kaydından Gelen

 

 

BORÇ BAKİYE

10.000

ALACAK BAKİYE

 

 

 

BORÇ

120 ALICILAR HESABI

ALACAK

 

 

10.000

 ( 37 ) Nolu Yevmiye Kaydından Gelen

 

 

 

 

20.000

( 42 ) Yevmiye Kaydından Gelen

 

 

BORÇ BAKİYE

ALACAK BAKİYE

10.000

 

 

Görüldüğü üzere tek madde ile  de yanlışlık düzeltilebilmektedir.

 

 

Yardımcı Hesap Adında Hata : Maddenin defteri kebir hesabı doğru, ancak yardımcı defter hesabı yanlış yazılmış olan hatadır. Bu tür hatalar defteri kebir ile birlikte düzeltilirler.

 

 

Örnek : Kafkasya Limited Şirketi, Alıcılardan olan Ufuk Limited Şirketinden 8.000 TL senetsiz alacağını tahsil ettiği halde, kaydını yanlışlıkla aşağıdaki gibi yapmıştır.

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

77

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 100 KASA HESABI

 

 

 

                                     120 ALICILAR HESABI

                                     120.02 Ufuk Limited Şirketi                         

 

 Alacağın Tahsil Edilmesi Kaydı

 

8.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8.000

 

 

 

TOPLAM

8.000

8.000

 

 

 

Bu Maddenin Doğru Muhasebe Kaydı :

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

37

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 100 KASA HESABI

 

 

 

                            120 ALICILAR HESABI

                           120.01 Ufuk Limited Şirketi                          

 

 Alacağın Tahsil Edilmesi Kaydı

 

8.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8.000

 

 

 

TOPLAM

8.000

8.000

 

 

Maddenin defteri kebir hesapları doğru, ancak yardımcı defter hesabı yanlış yazılmış olduğu için hatalıdır. Bu tür hata defteri kebir Hesabı ile düzeltilir.

 

 

 

AÇIKLAMA

TUTAR

BORÇ

ALACAK

  

78

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 120 ALICILAR HESABI

 120.02 Ufuk Limited Şirketi

 

 

                   120 ALICILAR HESABI

                                       120.01 Ufuk Limited Şirketi  

 

 ( 77 ) Numaralı Yevmiye Maddesinin Düzeltilmesi Kaydı

 

8.000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8.000

 

 

 

TOPLAM

8.000

8.000

 

 

 

 

Etiketler:

” Defterlerdeki Kayıt Hataları ve Bunların Düzeltilme Yolları ”  15kişi tarafından yanıtladı

  1. Mücahit GÖK
    11 Ocak 2015, 20:31

    Tahsil edilmemiş bir faturanın 100 kasa hesabına işlenmiş olması durumunda hata giderilmesi için yapılması gerekenler nelerdir.

    • 12 Ocak 2015, 13:51

      Yaptığınız Muhasebe Kaydını Ters Kayıt yaparak  Düzeltin.

  2. Cem baysal
    14 Nisan 2015, 13:22

    Alıcıdan aldığımız parayı,yanlışlıkla, baska bir alıcının hesabına yatırırsak düzeltme kaydı nasıl olur ?

    • 14 Nisan 2015, 14:01

      Örnek olarak :

      100  1.000

                                                120.01  1.000

       

      düzeltme kaydı

       

      120.01 1.000

                       120.02 1.000

  3. Naim Türlü
    14 Ağustos 2015, 11:51

    Bilgiler için teşekkürler, peki ilişiği kalmayan teminat mektubunu iade ederken -901 borçlu, 900 alacaklı- çalıştırmam gerekirken aynı hesabı hem borç hem alacak çalıştırmışım -901 borç, 901 alacak-

    Bunu düzeltme fişi ile nasıl düzeltiriz?

    • 15 Ağustos 2015, 00:42

      Hem Borç Hem Alacak Çalıştırdığınız Zaman Hesap Kalan Vermez ama Muhasebe Kayıtlarında Görebilirsiniz.Örnek Vermek Gerekirse,

      901 Borçlu Hesap 5.000 TL

                               901 Alacaklı Hesap 5.000 TL

      Sizin Yaptığınız Muhasebe Kaydı.

      Düzeltme Kaydı

      901 Borçlu Hesap 5.000 TL

                              900 Alacaklı Hesap 5.000 TL
      Düzeltme Kaydı Yaparak Yeni Hesaba Alacak ( 900 Hesap ) 901 Hesaba Borçlandırırak Kapatın Ama Defteri Kebirde 901 Hesap 10.000 TL Borç 5.000 TL Alacak Gözüküp Kalan 5.000 TL Gözükecektir.

       

  4. misafir
    29 Eylül 2015, 12:34

    Ters kayıt yerine aynı kayıtlar  başına eksi koyularak düzeltilebilir mi 

    • 20 Ekim 2015, 18:54

      Hayır Düzeltilemez Muhasebenin Temel kavramlarına göre Ters kayıt yapıp Düzelticeksiniz.

  5. stajyer
    26 Şubat 2016, 10:01

    yıl içinde 770 hesapta izlenmesi gereken sgk primi işveren payı ile işsizlik primi işveren payı yanlışlıkla 361 hesapta takip edilmiştir.yıl sonu hesap kapatmalarında bu kayıtları nasıl düzeltebilirim?

  6. TARSUS
    9 Mart 2016, 15:53

    Yasal defterleri çekilmiş mükellefimizin gider hesaplarının hatalı olarak kaydedildiğini fark ettik 335 personele borç hesabını borçlandırmak yerine 770 personel giderleri hesabı mükerrer olarak çalışmış mali yıl geçti beyannameler ve defterler verildi nasıl düzeltme yapabilirim

  7. ömer evren
    2 Haziran 2016, 15:30

    sa sehven 320 hesabında bulunan paranın 2. bir tahakkuk işlemi ile 830 ile 100 kasa hesabndan ödeme yapıldı ve 320 hesapta bulunan para aynen kaldı bu 320 hesapta bulunan miktarın düzelte ve sıfırlama işlemi nasıl yapılır. (işlem üzerinde 2 yıl geçmiştir) teşekürler.

  8. misafir
    14 Haziran 2016, 01:32

    Öncelikle bilgiler için teşekkürler. Aşağıdaki konuda yardımcı olabilirseniz minnettar olurum.

    Bir işverenin taahhütündeki aksaklıklardan dolayı hakedişlerinden kesintiler yapılmıştır. Teminat mektubu da nakde çevrilerek gelir kaydedilmiştir. Fakat, daha sonra farkına varılmıştır ki bu işverenin SGK gibi üçüncü taraflara borcu olup buna ilişkin ödemenin yapılabileceği kalan tek bakiye sadece nakde çevrilen teminat mektubudur. Yani, teminat mektubu nakde çevrildikten sonra bu bakiyeden SGK vs borçları karşılanması gerektiği halde bu durum farkedilmeksizin teminat mektubu nakte çevrilip gelir kaydedilmiştir. Bu durumda nasıl bir düzeltme kaydı yolu izlenmelidir?

    Teşekkürler….

  9. Canan
    17 Şubat 2018, 08:48

    360 lı hesap bakiyem yıl sonu fazla veriyor. Düzeltme için nasıl bir kayıt yapmam gerekir. 

    • 22 Şubat 2018, 18:20

      canan hanim hangi hesap ama hangi işlemden dolayi fazla veriyor onlari da yazsaydaniz şuan hangi işlemden dolayi fazlalik veriyor bilmedigimiz için size bilgi veremiyoruz.

  10. Betül
    14 Haziran 2020, 19:04

    3 Ocak tarihinde 100.000TL +KDV (%18) değerinde arsa satın alınmıştır. Karşılığında çek verilerek ödeme yapılmıştır.

    Yevmiye kaydını nasıl yapabilirim, final odevim için yardımcı olur musunuz?

Cevap Yaz