Genel Üretim Giderlerinin Dağıtımı

Genel Üretim Giderlerinin DağıtımıGenel Üretim Giderlerinin Dağıtımı : Genel üretim giderleri üretim maliyetleriyle ilgili olmakla birlikte çeşit ve değer yönüyle doğrudan değil, ancak dağıtım yoluyla üretım ve hizmet maliyetlerine yüklenirler. Mamul maliyetinin hesaplanabilmesi için genel üretim giderlerinin mamullere dağıtılması gerekmektedir, zira işletmede her mamul genel üretimle ilgili giderler sayesinde üretilebilmektedir ve bu giderler toplamından pay almalıdır.

Eş zamanlı kayıt yöntemi, giderlerin, doğdukları gider yerleri itibariyle de takip edilmesini öngörür. Gider yerleri itibariyle maliyetlerin izlenmesi, bu maliyetlerin planlaması, kontrol edilmesi ve dengeli bir biçimde toplanıp dağıtılmasını sağlar.

 

Gider Yeri, Üretim ve hizmetlerin yapıldığı ve maliyetlerin oluştuğu örgütün bir birimini ya da birim içindeki bir yeri ifade eder.

 

Esas Üretim Gider Yeri ( EÜGY ) : İşletmenin Asıl faaliyet konusunu oluşturan mamul ve hizmetlerin üretildiği birimlerdir.

 

Yardımcı Üretim Gider Yeri ( YÜGY ) : İşletmenin Asıl faaliyet konusu dışında kalan yan giderlerin üretildiği birimlerdir.

 

Yardımcı Hizmet Gider Yeri ( YHGY ) : Çeşitli hizmetlerin yapıldığı birimlerdir. Örnek : İşçi Servisleri, Bakım Onarım, Yemekhane, Temizlik.

 

Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yeri ( ÜYYGY ) : Yönetim ve organizasyonun yapıldığı birimlerdir. Örnek : Genel İşletme, İdare, Planlama

 

 

BİRİNCİ DAĞITIM YÖNTEMİ :

 

 

Öncelikle işletmede ortaya çıkan tüm ortak giderler esas üretim gider yerleri, yardımcı gider yerleri ile dönem gider yerlerine dağıtılır. Bu işletme genel üretim giderlerinin Birinci Dağıtımı Denir.

 

Herhangi gider yerine ait olduğu belli olan giderler o gider yerlerine doğrudan ( Direkt Olarak ) birden fazla gider yerini ilgilendiren giderler ise o gider yerlerine dağıtım anahtarları yardımıyla dolaylı ( Endirekt Olarak ) Yüklenir.

 

Birinci Dağıtım Tamamlandığında her gider yeri için birinci dağıtım toplamları belirlendikten sonra yardımcı gider yerlerinin toplamları esas üretim gider yerlerine tekrar dağıtılır. Bu işlem tekrar dağıtım yada İkinci Dağıtım Olarak Adlandırılır. Eğer Dönem gider yerlerine de yardımcı gider yerlerinin hizmetlerinden yararlanmışlarsa dağıtım yapılırken bu gider yerlerine de gider dağıtımı yapılır.

 

Esas üretim gider yerlerinde toplanan genel üretim giderlerinin bu gider yerlerinde üretilen mamul maliyetlerine yüklenebilmesi için yapılan dağıtıma  Üçüncü Dağıtım denir.

 

 

İKİNCİ DAĞITIMDA KULLANILAN YÖNTEMLERİ :

 

 

1) Basit ( Doğrudan – Direkt ) Dağıtım Yöntemi : Bu Yöntemde, yardımcı gider yerlerinin biribiriyle olan hizmet alış verişleri dikkate alınmadan, yardımcı gider yerlerindeki giderler doğrudan doğruya esas üretim gider yerlerine dağıtılmaktadır. Bu nedenle gider dağıtım işlemi oldukça basite indirgenmiştir. Basit dağıtım yapılırken kullanılan dağıtım ölçülerinde sadece esas üretim gider yerlerine ait dağıtım anahtarlarının toplamı alınarak gider dağıtım katsayısı hesaplanır.

Bu yöntem, yardımcı gider yerlerindeki giderlerinin adil ve doğru bir biçimde dağıtılmasına olanak vermediğinden, genel üretim maliyetlerinin, üretilen ürünlerin maliyetine sağlıksız bir şekilde yüklenmesine ve hatta yanlış fiyatlama sonuçlarına neden olabilir.

 

2) Kademeli ( Basamak – Merdiven ) Dağıtım Yöntemi : ademeli Dağıtım Yöntemi yardımcı masraf dairelerinin daireler ile ilişkisini tek yönlü olarak halleder. Masrafların tek taraflı dağıtımı her daireye gerektiği kadar masraf yüklenmesini engeller. Dolayısıyla Masrafların yüklenmesi eksik ve hatalı Olur.

Kademeli Dağıtımda ( Merdiven Metodu, Basamaksal Dağıtım Yöntemi, Şelale Dağıtım Yöntemi ) Yardımcı dairelerin birbiri arasındaki değer ve hizmet alışverişini yanlızca ve tek taraflı olarak çözümleyen bir yöntemdir. Bu Yöntemde, bir yardımcı daire dağıtım tablosunda yanlızca kendisinden sonra yer alan yardımcı dairelere pay verir, fakat kendisi onlardan pay almaz. Böyle bir sakıncayı gidermek için dağıtıma en fazla olan yardımcı daireden  başlanır.

 

 

Bu Yöntemin Uygulanmasında 4 Temel Kural Vardır :

 

Kural 1 : Gider Dağıtımına en çok sayıda gider yerine hizmet sunmuş yardımcı gider yerinden başlanır.

 

Kural 2 : Yardımcı gider yerleri eşit sayıda gider yerine hizmet sunmuş iseler, gider toplamı en yüksek olan yardımcı gider yerinin gideri önce dağıtılır.

 

Kural 3 : Gideri Dağıtılan Yardımcı gider yeri, kendisine hizmet sunmuş olsa da giderden pay almaz.

 

Kural 4: Gideri Dağıtılmış Bulunan bir yardımcı gider yerine, geriye dönük tekrar gider dağıtımı yapılamaz.

 

Dağıtım Oranı : Dağıtılacak Endirekt Gider / Dağıtım Ölçüsü

 

Dönem Boyunca ortaya çıkan direkt giderler doğrudan, endirekt giderler ise dağıtım yapıldıktan sonra  Gider Dağıtım Tablosu Adı verilen bir tabloyla yerleştirilir. Böylece, bir dönemde işletme faaliyetleri ile ilgili olarak ortaya çıkan giderlerin hem çeşit hemde gider yerlerine dağılımını toplu olarak bir arada görmek mümkün olur.

 

3) Matematiksel Dağıtım Yöntemi : İkinci Dağıtımda, yardımcı gider yerlerinin birbirlerine verdikleri maliyet paylarını tamamen ve çift yönlü dikkate alan dağıtım yöntemidir. Giderlerin dağıtılması ve dönüşümleri denklemler yardımıyla hesaplanır. Dağıtıma tabi gider yerinin dağıtılacak gider toplamı, direkt giderler ile dağıtımından gelen giderler toplamından oluşur. Bu nedenle yardımcı gider yerlerinin birbirlerine verdikleri maliyet paylarını bulabilmek için verilen hizmet yüzdeleri dikkate alınarak denklem kurulur. Denklem çözüldükten sonra, ilgili gider yerlerine oranları ölçüsünde dağıtım yapılır.

 

 

4) Planlı ( Standart ) Dağıtım Yöntemi : Bu yöntem, dağıtıma tabi yardımcı gider yerlerinin giderlerinin, tahmin yoluyla veya bütçeler aracılığıyla belirlenecek, saptanan dağıtım oranlarına göre ilgili gider yerlerine dağıtılması esasına dayanır.

Dağıtıma tabi gider yerlerine ilişkin tahmini giderler için her bir gider yeri açısından seçilmiş bulunan dağıtım ölçüsüne göre yükleme oranı hesaplanır.

Bütçelenen ( Tahmini ) bu tutarların gider yerlerine dağıtımı yapıldıktan sonra gerçekleşen maliyet tutarları ile dağıtımı yapılan tahmini tutarlar karşılaştırılarak farklar tespit edilir. Eksik veya fazla yüklemeden ortaya çıkan bu farkların dağıtılmasında, önceden belirlenen  oranlardan yararlanılarak ilgili gider yerlerine dağıtılması yoluna gidilir. Eksik yükleme olursa ilgili gider yerlerinin maliyetine ilave edilir, fazla yükleme olurda maliyetlerden düşülür.

 

 

5) Turlamalı ( Karşılıklı ) Dağıtım Yöntemi : Bu yöntemde, her bir yardımcı daire oranlar dahilinde birbirlerine pay verirler. Aradaki fark bitinceye kadar karşılıklı olarak dağıtım yapılır. İkinci Aşamada yardımcı dairelerin masrafları esas masraf yerlerine  Dağıtılır.

Bu yöntemde de dağıtıma tabi gider yerleri arasındaki alış veriş dikkate alınmakta ve giderler yardımcı gider yerlerine karşılıklı olarak dağıtılmaktadır. Bu yöntem, denklem esasına dayalı matematiksel dağıtım yönteminin, denklem kullanılmadan elle yapılacak hesaplarla uygulanır duruma getirilmiş biçimidir.

 

 

Karşılıklı dağıtıma turlar şeklinde dönüşümlü olarak yapılır. Dağıtım, her bir yardımcı gider yerinin dağıtımından gelen payları ile direkt giderler toplamı o gider yerinin dağıttığı gider tutarına eşit oluncaya veya birbirine yaklaştığı ve farkların hesaplanmaya devam etmeyecek kadar küçüldüğü ana kadar devam edilir.

 

 

ÜÇÜNCÜ DAĞITIM YÖNTEMİ :

 

 

Esas üretim gider yerlerinde toplanan genel üretim giderlerinin bu gider yerlerinde üretilen mamul maliyetlerine yüklenebilmesi için yapılan dağıtıma  Üçüncü Dağıtım denir.

 

 

Etiketler:

” Genel Üretim Giderlerinin Dağıtımı ”  2kişi tarafından yanıtladı

  1. Yağmur Akbaş
    29 Aralık 2015, 22:35

    şaban berkay bu siteden yapıyor. Sitenizi beğendim ama biraz daha örnek olsaydı çok iyi olurdu la 

  2. Sultan CANTEKİN
    20 Aralık 2017, 23:32

    Çok güzel emeğinize Sağlık..Kısa ve net.
    Ama ek olarak link halinde örnek problemde yapılabilirdi.

Cevap Yaz