Yabancı Paraların Envanteri, Yabancı Paralar " Efektif ", Yabancı paralı çekler ve senetler ve benzeri Değerlerede " Döviz " Adı verilir. Yabancı Paraların Değerlendirilmesinde efektif alış kuru, döviz cinsinden yabancı paralar için de döviz alış kuru uygulanır. Borsada işlem gören yabancı paraların değerlemede borsa rayici üzerinden, borsada işlem görmeyenlerin ise, Maliye Bakanlığınca ilan edilen kurlar üzerinden değerlemesi yapılır. Borsa rayicinin tespitinde anlaşmazlık bulunduğu durumlarda döviz alış bedeli uygulanır.

 

 

Ülkemide henüz resmi bir döviz borsası bulunmadığından tüm döviz değerleme kurlarını Maliye Bakanlığı tespit ve ilan ekmektedir. Bu Nedenle, VUK'nun öngördüğü değerleme düzenlemesi ile genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri arasında fark bulunmamaktadır.

Yabancı paraların kasaya giriş ve çıkışları o tarihteki efektiş alış kurları ile yapılır. Dönem sonlarında kasada mevcut olan yabancı paralarda Maliye Bakanlığınca ilan edilen kurlar ile değerlendirilerek yabancı paralar kasasında kayıtlı olan TL tutarları ile karşılaştırılırlar. Her iki tutar arasındaki Olumlu farklar 646 Kambiyo Karları Hesabının alacağına, Olumsuz farklar ise 656 Kambiyo Zararları Hesabının borcuna kaydedilir.

 

Örnek : İşletme dönem içinde 10.000 Dolar Kur 1.45 TL'den Dolar Satın almıştır. İşletme bu doları bozdurmayıp elde tutmuştur. Dönem Sonunda 31.12.2… Tarihinde kur 1.70 TL'dir.

 

	AÇIKLAMA	TUTAR
		BORÇ	ALACAK
1	100 KASA HESABI    100.02 Dolar Kasası     646 KAMBİYO KARLARI HESABI                        10.000 * 1,45.TL = 14.500.TL          10.000 * 1,70.TL = 17.000.TL Kambiyo Karı Kaydı	2.500	2.500
	TOPLAM	2.500	2.500

 

İşletmenin dönem içinde aldığı dolarların alış anındaki toplam tutarı 14.500 TL ile, envanter günü yapılan değerleme sonucu bulunan 17.000 TL arasındaki fark 2.500 TL'dır. Bu tutar işletmenin dönem içinde aldığı doları satmayıp elde tutması sonucu oluşan bir karıdır. Bu tutar, dolar kasasına giriş kaydı yapılırken, elde edilen kur farkıda 646 kambiyo Karları Hesabının alacağına kayıt yapılır. Yabancı paralarla ilgili olan 646 Kambiyo Karları Hesabının alt hesapları ise şu şekilde olabilir.

 

646 Kambiyo Karları Hesabı

646.01 Yabancı Paralar Satış Karı

646.02 Yabancı Paralar Kur Farkı Gelirleri

646.03 Döviz Tevdiat Hesapları Kur Farkı Gelirleri

646.04 Geçmiş dönem İhracat Kur Farkı Gelirleri

646.05 Geçmiş Dönem İthalat Kur Farkı Gelirleri

 

Kambiyo karları hesabının alt hesaplarına da, ilgili oldukları hesabın yapısına göre, alt heasplar açıkabilir. Açılacak bu alt hesaplar döviz cinsine veya banka adlarına göre olabilir.

Yabancı paraların karlı satışı sonucu ortaya çıkan tutarın yazıldığı 646 Kambiyo Karları hesabı dönem sonunda devir ve kapanış kayıtları sırasında diğer gelir hesapları ile birlikte 690 Dönem Karı veya Zararı Hesabına devredilerek Kapatılır.

 

Örnek : İşletme dönem içinde 10.000 Dolar Kur 1.45 TL'den Dolar Satın almıştır. İşletme bu doları bozdurmayıp elde tutmuştur. Dönem Sonunda 31.12.2… Tarihinde kur 1.30 TL'dir.

 

	AÇIKLAMA	TUTAR
		BORÇ	ALACAK
1	656 KAMBİYO ZARARLARI HESABI       100 KASA HESABI                                 100.02 Dolar Kasası         10.000 * 1,45.TL = 14.500.TL 10.000 * 1,30.TL = 13.000.TL Kambiyo Zararı Kaydı	1.500	1.500
	TOPLAM	1.500	1.500

 

İşletmenin dönem içinde aldığı dolarların alış anındaki toplam tutarı 14.500 TL ile, envanter günü yapılan değerleme sonucu bulunan 13.000 TL  arasındaki fark 1.500 TL'dır. Bu tutar işletmenin dönem içinde aldığı doları satmayıp elde tutması sonucu oluşan bir zarardır. Bu tutar, dolar kasasına giriş kaydı yapılırken, elde edilen kur farkıda 656 Kambiyo zararları hesabının borcuna kaydı yapılır.

656 Kambiyo Zararları Hesabının alt hesapları aşağıdaki gibi olabilir.

656 Kambiyo Zararları Hesabı

656.01 Yabancı Palar Satış zararı                                                                                                              

656.02 Yabancı Paralar Kur Farkı zararları     

656.03 Döviz Tevdiat Hesapları Kur Farkı zararları     

656.04 Geçmiş dönem İhracat Kur Farkı zararları     

656.05 Geçmiş Dönem İthalat Kur Farkı zararları     

Kambiyo zararlı Hesabının bu alt hesabının bu alt hesapları ilgili oldukları hesabın yapısına göre alt hesapları açabilir. Açılacak bu alt hesaplar döviz cinsine veya banka adlarına göre olabilir.

Yabancı Paraların satışı sonucu ortaya çıkan zarar tutarının yazıldığı 656 Kambiyo Zararları Hesabı, Dönem sonunda devir ve kapanış kayıtları sırasında, diğer gider hesapları ile birlikte 690 Dönem Karı veya Zararı hesabına devredilerek kapatılır.

 

 

 

 

 

101 Alınan Çekler Hesabı Dönem İçi Dönem Sonu Muhasebeleştirilmesi