Amortisman Nedir : İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayri menkullerle gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin ve demirbaşların değerleme esaslarına göre tespit edilen değerlerinin, bunların kullanılabildikleri süre içinde yok edilme ( İtfa ) payları amortisman olarak tanımlanır.

 

Amortisman bir gider hesabı olduğu için yıl sonunda kar zarar hesabına devri gerekir. Bu devir yapılmazsa, yani amortisman ayrılmazsa işletme gerçek kardan daha fazla bir kar elde eder. İşletme sahipleri bu kardan pay almaları veya karın hepsini almaları sonucu, amortismanların ayrılmadığı yani gerçek olmayan bir meblağ işletmeden çekilmiş olurki buda sermayenin azalmasına sebep olur.

 

Amortisman ayrılması ile işletmenin gerçek karı ortaya çıkacak yani kar amortisman tutarı kadar noksan olacaktır. İşletme sahibi de gerçek kardan daha az bir meblağ çekecek ve duran varlığın değeri kadar bir tutar işletmede kalacaktır. Böylece, işletme duran varlık eskidiğinde yerine yenisini alacak güce sahip olacaktır.

 

Amortisman Nedir Nasıl Hesaplanır : Amortisman hesaplamada amaç, duran varlıkların değerini ölçmek değil, maliyet veya başka bir ölçekle değerlenmiş bedelini, anılan varlık için tahmin edilmiş ekonomik ömür içinde sistemli bir yöntemle, ticaret işletmelerinde dönem giderlerine, sanayi işletmelerinde ürün birim maliyetine dağıtmaktır.

 

Sonuçta, Amortisman bir değerleme yöntemi değil, bir maliyet dağıtım yöntemidir. Hesaplanan amortisman tutarlarının izleneceği hesaplar ise aşağıda verişmiştir.

 

Duran varlıkların, Amortisman Muhasebe Kaydı yapılırken Maliyet Değeri esas alınır. Boş arsa ve araziler için amortisman ayrılamaz. Arazi ve arsa dışında kalan maddi duran varlıklar için kullanma ( Hizmet ) süreleri esas alınarak amortisman ayrılır ve bu süre sonunda da itfa edilmiş olurlar. Maddi olmayan duran varlıklardan kanun, sözleşme veya ilgili aktif değerin niteliği gereği sınırlı bir kullanılma süresine sahip olanlar bu süre içinde itfa edilirler.

 

Ülkemizdeki vergi mevzuatına göre şerefiye ile kuruluş ve örgütlenme giderleri muhasebe değeri ( Kayıtlı Değeri ) üzerinden eşit tutarlarda ve 5 yıl içinde itfa edilirler. Özel maliyet bedelleri kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edilirler. Kira süresi dolmadan, kiralanan şeyin boşaltılması durumunda henüz itfa edilmemiş olan giderler, boşaltılma yılında bir defada gider yazılır.

257 Birikmiş Amotisman hesabına, maddi duran varlıkların VUK'na göre kullanıldıkları süre içerisinde tüketilen değerleri kaydedilir. Aktif düzenleyici bir hesap olmasından dolayı bilançonun aktifinde eski ( – ) olarak yer alır ve pasif karakterli çalışır.

 

268 Birikmiş Amortismanlar, Maddi olmayan duran varlıkların VUK'na göre ve kullanılabilecekleri süre içerisinde tüketilen değerlerinin kaydedildiği hesaptır. Aktif Düzenleyici bir hesap olmasından dolayı bilançonun aktifinde 26 Nolu grubun altında eksi ( – ) olarak yer alır ve pasif karakterli bir hesaptır.

 

Amorisman Hesaplama : Duran Varlık maliyetlerinin gider haline getirilmesinde ve dönemsel olarak maliyetlere yüklenecek tutarın tahmin edilmesinde aşağıdaki unsurlar göz önünde bulundurulur.

 

Amortisman Matrahı : Duran Varlıkların elde edilme maliyetidir.

 

Kalıntı ve Hurda Değer : Duran Varlıkların hizmet süreleri sonunda sahip oldukları değere denir.

 

Tahmini Hizmet Süresi :Bu değer çok küçükse veya tahmin edilmesi çok zor ise, amortisman hesaplarında dikkate alınmaz. Amortismana tabi duran varlıkların hizmet sürelerinin tahmin edilmesinde bu değerlerin hem fiziki yıpranma hem de demode olma durumlarının göz önünde bulundurulması gerekir. 

 

Bu 3 Unsur toplam amortisman tutarını belirler. Her dönemde muhasebeleştirilecek amortisman tutarı uygulanan amortisman tutarı uygulanan amortisman yöntemlerine göre farklılık gösterir.

 

Amortisman Formülü :

 

Amortisman oranı: 1 / Ekonomik Ömür

1 / 5 = 0,20 yani % 20 dir.

10.000 x % 20 = 2.000 TL yıllık amortisman tutarı

 

Amortisman tutarı: Tutar / Ekonomik Ömür

10.000 / 5 = 2.000 TL yıllık amortisman tutar

 

Amortisman Hesaplama Yöntemleri : Amortismanların hesaplamaları Aşağıdaki gibidir.

 

Normal Amortisman Yöntemi ( Eşit Tutarlı veya Sabit Yüzdeli )

 

Azalan Bakiyeler Yöntemi

 

Fevkalede Amortisman

 

Madenlerde Amortisman